
Den Haag (Novum) - Het Groninger Museum moet een schilderij van Maerten Fransz. van der Hulst teruggeven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaar, Richard Semmel. Dat blijkt uit een bindend advies dat de Restitutiecommisie woensdag heeft gepubliceerd. De claim op drie andere werken in Nederlandse musea is afgewezen.
Semmel was een joodse ondernemer en kunstverzamelaar uit Berlijn, en was ook betrokken bij de Duitse democratische partij. Hij vluchtte naar Amsterdam toen de nazi's in 1933 in Duitsland aan de macht kwamen.
Meteen na aankomst in Amsterdam veilde Semmel zijn kunstcollectie. De verkoop was volgens de Restitutiecommissie onvrijwillig, omdat de ondernemer na zijn vlucht acuut geld nodig had. Bij zijn dood in armoedige omstandigheden in New York, had Semmel geen nakomelingen, maar wel een bij testament aangestelde erfgename, die voor hem had gezorgd.
Vier van de geveilde schilderijen bevinden zich nu in Nederlandse musea. Het gaat om Duinlandschap met Hertenjacht van Gerrit Claesz. Bleker, Madonna met Wilde Rozen van Jan van Scorel, Christus en de Samaritaanse Vrouw bij de Bron van Bernardo Strozzi en Riviergezicht met Aanlegplaats van Van der Hulst.
In drie gevallen wees de commissie het restitutieverzoek af. Van het schilderij van Gerrit Claesz, dat in het Frans Hals Museum in Haarlem hangt, is niet voldoende aannemelijk gemaakt dat het gaat om bezit van Semmel. Bij twee andere werken woog mee dat de claimende erfgenamen geen afstammelingen zijn van Semmel.
Het werk van Van Scorel uit het Centraal Museum in Utrecht en van Strozzi uit Museum de Fundatie in Heino/Wijhe, worden door beide musea van groot belang geacht voor hun collecties en het publiek. Dat belang vond de commissie zwaarder wegen dan dat van de erfgenamen, omdat deze als kleinkinderen van de oorspronkelijke erfgename geen familie zijn van Semmel.
Het Groninger Museum moet Riviergezicht met Aanlegplaats wel teruggeven. De Restitutiecommissie vindt het belang van het museum in dit geval ondergeschikt aan dat van de kleinkinderen van de erfgename, die zeggen een emotioneel en moreel belang te hebben bij de schilderijen.